21 Heerlijke Soorten Sambal

Sambal bij? We kennen allemaal de stereotype vraag van de afhaalchinees. Natuurlijk zeg jij daar als Aziatische keuken connaisseur geen nee tegen. Maar heb je er wel eens bij stilgestaan dat er veel meer soorten sambal zijn dan dat zakje van de chinees? En weet je eigenlijk wel waar sambal vandaan komt?

Want in tegenstelling tot wat veel mensen denken, komt sambal dus niet uit China. Sambal komt uit Indonesie, en is daar al sinds mensenheugnis een onmisbaar element van de Indonesische keuken.

Indonesië bestaat uit talloze eilanden, en met name vroeger hadden al deze eilanden hun eigen gebruiken, cultuur, en keuken. Dit heeft er mede voor gezorgd dat er tegenwoordig zoveel verschillende sambal soorten zijn.

Ook in het Engels heet sambal gewoon sambal. De naam is Indonesisch, en komt oorspronkelijk uit het Javaans. Ook in andere zuid-oost-aziatische landen word sambal gebruikt. Bijvoorbeeld in Thailand, waar het ‘nam prik’ genoemd word.

Sambal word vooral gegeten in Indonesië, Maleisië en Sri Lanka. Door het koloniale verleden van Nederland is sambal ook terecht gekomen en populair geworden in Nederland en Suriname. Geschat word dat er in Indonesië zon 200 tot 300 verschillende soorten sambal zijn. Maleisië, Sri Lanka en Suriname hebben daarnaast hun eigen soorten sambal.

Hieronder de meest bekende en populaire sambal soorten in Nederland.

1. Sambal Badjak

Sambal Badjak of Bajak is een goede soort sambal om te eten als je niet tegen super spicy kan. Deze soort is namelijk wat zoeter van smaak, al heeft hij nog wel de kenmerkende rode sambal kleur. Onder andere door de toevoeging van tamarinde en uien heeft sambal Badjak een unieke smaak.

2. Sambal Goreng

Goreng betekent gebakken (fried in het Engels). Het wordt gemaakt door rode ui, groene en rode peper, garnalen pasta en zout heet te wokken in kokosolie. Er zijn een aantal verschillende varianten van sambal Goreng, waaronder sambal Goreng Ati (met lever) en sambal Goreng Udang (met garnalen).

3. Sambal Oelek

Sambal Oelek
GeoTrinity Sambal Oelek

Dit is waarschijnlijk wel de meest bekende soort sambal. De naam komt van de stamper die gebruikt wordt in de bereiding ervan. Sambal Oelek, of Ulek, is een van de eenvoudigste vormen van sambal. De Ingrediënten zijn rode peper, zout en azijn. Oelek is super spicy en word vaak als basis gebruikt voor andere sambal soorten.

4. Surinaamse Sambal

Weet waar je aan begint voor dat je Surinaamse sambal door je eten roert. Deze sambal kan voor de gemiddelde Hollander wel even schrikken zijn. Het is namelijk super pittig! Het is ook wel bekend onder de namen Madame Jeanette of Koningsvogel sambal.

Deze soort is echt wel uniek vergeleken met Indonesische sambal, en een blik op de Ingrediënten laat zien waarom. Naast de Surinaamse pepers, die sowieso al veel heftiger zijn dan de normale variant, wordt er ook knoflook, suiker, citroen, azijn en zout aan toegevoegd. Bereid je voor op een smaak explosie! En zet maar vast een paar liter water klaar…

5. Sambal Manis

Als je van de smaak van sambal wilt genieten maar je kan niet zo heel pittig eten, dan is sambal Manis een goede keus. Manis is Indonesisch voor zoet. Deze soort sambal is nog minder pittig dan sambal Badjak, en de meeste mensen kunnen sambal Manis dan ook prima verdragen door de toevoeging van suiker.

6. Turkse Sambal

Turkse sambal is ook bekend onder de naam Yildriz. Deze soort is eigenlijk niet te vergelijken met andere soorten sambal. Het is veel fijner en lijkt qua structuur meer op currysaus. Het wordt verkocht in flessen en is ook altijd te vinden in de Turkse kebab of shoarma zaak.

7. Sambal Brandal

Ook wel Berandal genoemd, wat ‘hooligan’ betekent. Dit is een gebakken sambal die veel van zijn pittigheid behoudt. Hij is erg geliefd en kan in vele gerechten ingezet worden. De Ingrediënten zijn peper, knoflook, ui, Kemiri noten, asempasta en limoen.

8. Sambal Matah

Deze populair sambal soort komt uit Bali. Het is een prachtig kleurrijke sambal door Ingrediënten als sjalotjes, peper, tomaat, limoengras, en een speciale soort gember. Lekker fris en pittig tegelijk, dit is een soort sambal die je zeker geprobeerd moet hebben.

9. Ketjap Sambal

Sambal Kecap of ketjap is een van de weinig soorten die niet gestampt is. Het is een mix van gehakte pepers, zoete sojasaus(ketjap manis), limoensap, sjalot en soms tomaat. Het heeft een zoete en pittige smaak en is populair bij lam en vis gerechten van de barbecue.

10. Sambal Gledek

Dit is een van de scherpste soorten sambal die in Nederland te koop is van het merk Koningsvogel. Gledek is gemaakt van Rawit pepers, een kleine rode peper welke super pittig zijn. Gledek is niet voor de beginner en word ook wel gezien als een van de heetste sambalsoorten. Weet waar je aan begint!

11. Sambal Peteh

Ook wel geschreven als sambal Petai, deze soort onderscheid zich door de aanwezigheid van petehbonen. Dit is een peulvrucht die ook wel stinkboon word genoemd door zijn, je raadt het al, sterke geur. Een sambalsoort die de laatste jaren erg in populariteit aan het groeien is, Peteh is heerlijk smaakvol en niet super pittig. Er worden ook veel geneeskrachtige werkingen toebedeeld aan sambal Peteh, maar of het waar is…

12. Sambal Roedjak

Sambal Roedjak Manis is een bekende traditionele Indonesische sambal. Het is een zoete sambal door de toevoeging van witte en bruine basterdsuiker. Daarnaast natuurlijk de bekende Ingrediënten als gemalen rode peper, ui en knoflook. Roedjak is goed te combineren met bijvoorbeeld fruit en kip gerechten.

13. Sambal Setan

Dit is een zeer pittige sambal die gemaakt is van Madame Jeanette pepers. Setan betekent satan, of duivel, wat wel aangeeft waar je mee te maken krijgt als je dit aan je gerecht toevoegt. Een duivelse saus waar je niet alleen tijdens het eten, maar waarschijnlijk ook de volgende dag op de wc aardig last van gaat krijgen.

14. Sambal Trassi

sambal terasi met knoflook en limoen
Midori Sambal Terasi met knoflook en limoen

Terasi is garnalenpasta wat een veel gebruikt ingrediënt is in de Aziatische keuken. Trassi of Sambal Terasi is een rauwe soort sambal die veel gebruikt wordt in de Indonesische keuken. Ingrediënten zijn: rode en groene peper, suiker, zout, limoen, en terasi, ofwel garnalenpasta.

15. Sambal Djeroek

Djeroek of Jeruk is een sambal die in Nederland verkrijgbaar is van het merk Koningsvogel. Het is een lekkere frisse maar pittige sambal door de toevoeging van limoen. Deze soort doet het goed bij visgerechten. Naast limoen zit er ook paprika poeder in wat het zijn heerlijk eigentijdse smaak geeft.

16. Sambal Taotjo

Taotjo word ook wel geschreven als Taoco, wat gefermenteerde zwarte sojabonen zijn. Deze sambal is niet super pittig, maar ook niet mild, het zit er een beetje tussenin. Als je eens wat anders wilt proberen is de veelzijdige Taotjo zeker een aanrader, het is in Nederland verkrijgbaar in de toko of online.

17. Zaanse Sambal

Zaanse sambal is een beetje een vreemde sambal in de bijt. Het is namelijk niet een traditioneel Indonesisch reept, maar zoals de naam al doet vermoeden komt het uit de Zaanstreek. Het recept werd in elkaar geflanst door Stef Kuiper op een zondagmiddag. Zelf omschrijft hij Zaanse sambal “niet als sambal, maar meer als smaakmaker”. Het is verkrijgbaar in drie verschillende smaken en is bedoeld als dip of spread.

18. Sambal Rawit

Rawit sambal word gemaakt van de rode rawit pepers welke bekend staan vanwege hun pittigheid. Dit is een van de pittigste sambalsoorten en niet voor de beginneling! Het is in Nederland verkrijgbaar onder de merknaam Flower Brand. Het is een eenvoudige soort met een minimum aan Ingrediënten en toevoegingen. Alleen de rawit pepers en zout.

19. Sambal Assem

Assem betekent tamarinde, en dat belooft een speciale smaak als je deze vrucht weleens hebt gegeten. Sambal Assem is een zoete, frisse en milde sambal die goed kan worden gebruikt als bijvoorbeeld sladressing, kipfilet, of loempia. Het is een zoetere sambalvariant door de toevoeging van suiker en tamarinde, en ook een vleugje azijn voor het zuurtje.

20. Sambal Hijau

Sambal hijau
Midori Sambal Hijau (groene sambal)

De spelling verschilt van Hijau tot Ijo en word ook wel ‘lado mudo’ genoemd. Het is een groene sambal door het gebruik van groene pepers. Deze sambal word gebakken met gedroogde garnalen, sjalotjes, knoflook en andere kruiden. Sambal Ijo heeft zijn origine in West-Sumatra, en is minder pittig dan de meeste soorten sambal.

21. Sambal Bawang

De volledige naam is sambal udang bawang, ofwel uien sambal. Het is een specialiteit uit Surabaya. De locals noemen het meestal Njaluk Sambal, en ze eten het gewoon als met witte rijst. Dit is een van de heetste soorten sambal, dus weet waar je aan begint!

Wat Is De Heetste Sambal?

De heetste soorten sambal, in willekeurige volgorde, zijn: Bawang, Gledek, Rawit en Surinaamse Sambal. Niet voor de ongeoefende eter, en je kan er de volgende dag op de pot nog een keer van genieten. Wees gewaarschuwd! En aangezien het drinken van water niet helpt als het je allemeel te heet wordt, snij alvast maar een paar meloenen aan stukken om je mond mee te blussen.